W świecie militarnych pojazdów pancernych istnieją konstrukcje, które wyróżniają się swoją nietypowością i unikatowym charakterem. Jednym z takich pojazdów jest brytyjski FV4005 Stage 2 – eksperymentalny niszczyciel czołgów z okresu zimnej wojny, który zdobył popularność nie tylko wśród historyków wojskowości, ale także w środowisku graczy i entuzjastów militariów.
Historia i Koncepcja FV4005 Stage II
Kontekst historyczny: W latach 50. XX wieku brytyjska armia była zaniepokojona rozwojem radzieckich czołgów, które stawały się coraz trudniejsze do zniszczenia przy użyciu standardowej amunicji. W odpowiedzi na to zapoczątkowano kilka projektów, mających na celu stworzenie czołgów i niszczycieli czołgów zdolnych do zadawania potężnych obrażeń jednym strzałem.
Działo: W ramach projektu FV4005 postanowiono wyposażyć pojazd w potężne działo kal. 183 mm, które mogło używać specjalnej amunicji przeciwpancernej, w tym pocisków HESH (High-Explosive Squash Head). Było to jedno z największych dział zamontowanych na pojeździe pancernym.
Podwozie: Wykorzystano podwozie czołgu Centurion, co pozwoliło na stosunkowo szybkie dostosowanie konstrukcji. Na podwoziu zamontowano dużą, otwartą wieżę, która była jednak bardzo słabo opancerzona.
FV4005 Stage I i Stage II
FV4005 Stage I: W pierwszej wersji zamontowano działo 183 mm na nieruchomej platformie, bez pełnej wieży obrotowej.
FV4005 Stage II: Druga wersja posiadała już w pełni obrotową wieżę, ale była ona bardzo duża i praktycznie nieopancerzona, co czyniło ją bardzo podatną na ostrzał wroga. Wieża była otwarta od góry, co dodatkowo zwiększało ryzyko dla załogi.
Dlaczego FV4005 nie trafił do masowej produkcji?
Projekt FV4005 był bardzo ambitny, ale miał wiele wad:
Brak pancerza: Duża, słabo opancerzona wieża czyniła go łatwym celem dla przeciwników. Byłby bardzo podatny na ostrzał w warunkach bojowych.
Celność i czas celowania: Duże działo było trudne do celowania i wymagało długiego czasu na precyzyjne oddanie strzału.
Zmiana koncepcji wojny pancernej: W miarę rozwoju techniki wojennej oraz zmiany koncepcji użycia czołgów i broni przeciwpancernej, projekty takie jak FV4005 stały się mniej potrzebne.
Ostatecznie projekt FV4005 został porzucony, a jedyny prototyp czołgu został zachowany i można go obecnie zobaczyć w Bovington Tank Museum w Wielkiej Brytanii.
Był niezwykle podatny na zniszczenie – stąd określenie „Szklana Armata”
Dane Techniczne
Załoga: 5 osób (dowódca, kierowca, ładowniczy, strzelec, radiotelegrafista)
Masa: Około 50 ton
Długość: Około 7,8 m
Szerokość: Około 3,4 m
Wysokość: Około 3,5 m
Uzbrojenie:
Uzbrojenie główne:
Armata 183 mm L4
Uzbrojenie dodatkowe:
Brak oficjalnych informacji o uzbrojeniu dodatkowym, chociaż mogły być przewidziane miejsca na karabiny maszynowe.
Pancerz:
Kadłub:
Przedni: 76 mm
Boczny: 51 mm
Tył: 38 mm
Wieża:
Słabo opancerzona, praktycznie brak pancerza (maksymalnie kilka milimetrów stali)
Napęd:
Silnik: Rolls-Royce Meteor, o mocy 650 KM
Prędkość maksymalna: Około 34 km/h
Zasięg: Około 120-160 km
Cechy wyróżniające:
Ochrona załogi:
Minimalna ze względu na bardzo słaby pancerz wieży
Mobilność:
Zadowalająca jak na niszczyciela czołgów z tak dużym działem
FV4005 Stage II na podwoziu Centuriona, uzbrojony w działo 183 mm
Ciekawostki:
Największe działo: FV4005 Stage II został wyposażony w jedno z największych dział, jakie kiedykolwiek zamontowano na pojeździe opancerzonym – 183 mm.
Brak ochrony: Wieża FV4005 Stage II była praktycznie pozbawiona pancerza, co czyniło ją bardzo podatną na ostrzał. Był to jeden z powodów, dla których pojazd ten nie wszedł do masowej produkcji.
Otwartość wieży: Wieża była otwarta od góry, co dodatkowo zwiększało ryzyko dla załogi, szczególnie w przypadku ostrzału artyleryjskiego lub ataku z powietrza.
Krótka kariera: Projekt FV4005 Stage II nigdy nie wszedł do pełnej produkcji. Powstał tylko jeden prototyp, który miał jedynie pokazać potencjał tak dużego działa na polu walki.
Eksperymentalny charakter: FV4005 był jednym z kilku eksperymentalnych brytyjskich pojazdów przeciwpancernych z okresu zimnej wojny, mających na celu zwalczanie nowych radzieckich czołgów, takich jak IS-3.
W grze „World of Tanks”: Pojazd ten zyskał popularność w grze „World of Tanks” jako „szklana armata,” potrafiąca zadać ogromne obrażenia, ale bardzo podatna na zniszczenie.
Muzealny eksponat: Jedyny prototyp FV4005 Stage II znajduje się obecnie w Bovington Tank Museum w Wielkiej Brytanii, gdzie można go zobaczyć na własne oczy.
Dowiedz się, co czyniło Tiger II jednym z najgroźniejszych czołgów swojej epoki. Od grubości pancerza po moc silnika – poznaj szczegóły techniczne tej maszyny.
