Czy można stworzyć pojazd, który wytrzyma wszystko – od syberyjskich mrozów po pustynne upały? BiełAZ 540 to odpowiedź na to pytanie. Ta radziecka wywrotka górnicza to nie tylko maszyna, ale symbol inżynierii przemysłowej, który przetrwał dekady. Wprowadziła nowe standardy w transporcie ciężkim i do dziś pozostaje inspiracją dla konstruktorów. Przygotuj się na szybki przegląd techniki i historii.
Historia powstania
W 1961 roku inżynierowie z fabryki w Żodino (Białoruś) otrzymali zadanie stworzenia pojazdu, który sprosta trudnym warunkom pracy w kopalniach Donbasu i przetrwa syberyjskie drogi. Tak narodził się BiełAZ 540, następca modelu MAZ-525, zaprojektowany z myślą o przemysłowych wyzwaniach ZSRR.
Co ciekawe, główną jednostką napędową był 12-cylindrowy silnik wywodzący się z czołgów używanych podczas II wojny światowej. Na tamte czasy był to zaawansowany technologicznie projekt.W 1967 roku powstał udoskonalony model BiełAZ 540A, wyposażony w nowoczesny silnik JaMZ-240. Produkcja tego pojazdu trwała do 1985 roku, a egzemplarze trafiały również na eksport, m.in. do NRD.
BiełAZ 540 w Polsce
BiełAZ 540 znalazł szerokie zastosowanie również w Polsce, szczególnie w czasach PRL-u. Był wykorzystywany głównie w kopalniach węgla brunatnego, takich jak Bełchatów czy Turów, a także w kamieniołomach i na dużych budowach infrastrukturalnych.
Pojazdy te były cenione za swoją wytrzymałość i prostotę konstrukcji, co ułatwiało ich eksploatację oraz naprawy w trudnych warunkach. Import tych wywrotek z ZSRR był częścią szerszej współpracy przemysłowej w ramach RWPG (Rada Wzajemnej Pomocy Gospodarczej).
Dane Techniczne
- Silnik: 12-cylindrowy czterosuwowy diesel D-12A-375
- Moc: 375 KM (276 kW)
- Pojemność silnika: 38 880 cm³
- Moment obrotowy: 1667 Nm
- Prędkość maksymalna: 55 km/h
- Zużycie paliwa: 125 litrów na 100 km
- Ładowność: 27 ton (27 000 kg) około 15–20 m³
- Masa własna: 20 ton (20 000 kg)
Wymiary:
- Szerokość: 3,48 m
- Wysokość: 3,42 m
- Opony: 18.00-25 (średnica ok. 45,7 cala lub 1,16 m)
Parametry te jasno wskazują, że BiełAZ 540 był przełomowym osiągnięciem w dziedzinie inżynierii transportu przemysłowego swoich czasów.
Cena BiełAZ 540
W czasach swojej świetności, cena BiełAZ 540 wynosiła około 20 000–25 000 rubli radzieckich, co w przeliczeniu na ówczesne polskie złote wynosiło około 400 000–500 000 PLN (uwzględniając różnice kursowe i inflację). Na rynku międzynarodowym koszt takiej maszyny mógł wynosić około 25 000–30 000 USD, co czyniło ją relatywnie konkurencyjną w swojej klasie.
Operacje i ciekawostki
- Przeznaczenie górnicze. Wywrotka była wykorzystywana głównie w przemyśle wydobywczym – od węgla po rudy metali. Jej niezawodność sprawiała, że znalazła zastosowanie w wielu krajach bloku wschodniego, w tym NRD.
- Rekordowa produkcja. BiełAZ 540 był jednym z najlepiej sprzedających się modeli swojej kategorii w ZSRR. Jego prosta konstrukcja pozwalała na produkcję na masową skalę.
- Przystosowanie do ekstremalnych warunków. Maszyna była testowana w najbardziej wymagających środowiskach – od syberyjskich mrozów po pustynne upały.
- Dziedzictwo. BiełAZ 540 stał się bazą dla późniejszych modeli wozideł, które obecnie osiągają ładowalność ponad 300 ton, czyniąc firmę BelAZ jednym z liderów w branży ciężkiego transportu.
Podsumowując BiełAZ 540 to nie tylko wozidło sztywnoramowe – to kawał historii technologicznej i symbol radzieckiej inżynierii. Jeśli jesteś fanem ciężkich maszyn, BiełAZ 540 to obowiązkowy punkt na liście do poznania!
-
Przygotuj się na podróż do świata kolosów! Pojazdy tak ogromne, że zwykłe ciężarówki wyglądają przy nich jak zabawki. Odkryjesz tutaj ich niesamowite rozmiary, moc i zastosowania. Czy jesteś gotów?
Mam wrażenie, że takie maszyny byłyby dzisiaj nie do utrzymania przez spalanie. Ale jako kawał historii – szacunek!
Fajnie byłoby zobaczyć taki pojazd na żywo podczas jego pracy…