Masz 500 metrów wolnego miejsca w dolinie i ochotę na nasłuchiwanie kosmosu? Chiny miały. Efekt? FAST – potwór wśród radioteleskopów, który dziś króluje nad wszystkimi. To nie tylko gigantyczna konstrukcja – to precyzyjny detektor pulsarów, łowca sygnałów z odległych galaktyk i być może… pierwszy, który naprawdę „usłyszy” obcych.
Czym jest FAST?
FAST, czyli Five-hundred-meter Aperture Spherical Telescope, to największy na świecie radioteleskop. W przeciwieństwie do klasycznych teleskopów, nie obserwuje nieba w zakresie światła widzialnego, lecz zbiera fale radiowe emitowane przez obiekty kosmiczne.
Kluczowe dane techniczne:
- Lokalizacja: prowincja Guizhou, Chiny
- Średnica czaszy: 500 metrów
- Liczba paneli odbijających: 4450, każdy indywidualnie sterowany
- Główne zadania: nasłuch pulsarów, eksploracja galaktyk, wspieranie programu SETI
Jak działa ten kolos?
FAST to technologiczna perełka:
- Ogromna czasza odbija fale radiowe do detektora zawieszonego na kablach nad jej powierzchnią.
- Panele mogą zmieniać swoje ustawienie, co pozwala teleskopowi „patrzeć” w różne kierunki bez potrzeby obracania całej konstrukcji.
- Niezwykła czułość pozwala mu teoretycznie wykryć rozmowę telefoniczną prowadzoną z powierzchni Księżyca.
Do czego służy FAST?
Ten gigant ma kilka kluczowych zadań:
- Wykrywanie pulsarów, czyli szybko obracających się gwiazd neutronowych
- Badanie ciemnej materii i fal grawitacyjnych
- Analiza struktury i ruchu odległych galaktyk
- Poszukiwanie sygnałów od potencjalnych cywilizacji pozaziemskich
Warto dodać, że FAST ma na koncie rekordy – niektóre pulsary zostały odkryte przez ten teleskop jako pierwszy na świecie.
Kosmiczne ciekawostki
- W promieniu kilku kilometrów od teleskopu obowiązuje strefa ciszy radiowej – zakazane są smartfony, Wi-Fi i mikrofalówki.
- Teleskop obsługiwany jest przez kilkudziesięciu naukowców i inżynierów.
- Oficjalna chińska nazwa to „Tianyan”, czyli „Oko Niebios”.
- Budowa trwała 5 lat, a koszt wyniósł około 180 milionów dolarów.
Pojedynek gigantów: FAST vs Arecibo
Przez lata symbolem radioteleskopów był Arecibo w Portoryko. Jednak po jego zawaleniu się w 2020 roku, palma pierwszeństwa bezdyskusyjnie przeszła do FAST.
| Cecha | Arecibo | FAST |
|---|---|---|
| Średnica | 305 m | 500 m |
| Kraj | USA (Portoryko) | Chiny |
| Aktywny? | Nie | Tak |
| Ruchoma czasza? | Nie | Tak |
FAST nie tylko przewyższa Arecibo rozmiarem, ale również technologią. Możliwość precyzyjnego sterowania panelami daje mu przewagę w elastyczności obserwacji.
A Ty gdybyś miał/miała dostęp do FAST – co chciał(a)byś usłyszeć z głębi kosmosu? Daj znać w komentarzu!
Słuchając Wszechświata! Radioteleskop RT-64 od dekad rejestruje sygnały z najdalszych zakątków kosmosu. Dowiedz się, jak działa i co udało się odkryć!