SNCASO SE.161 Languedoc to czterosilnikowy samolot pasażerski, który w latach 50. XX wieku został zaadaptowany jako latający statek-matka do eksperymentalnych testów hipersonicznych.
Jego głównym zadaniem było przenoszenie i wypuszczanie samolotu Leduc 0.21, jednego z pierwszych statków powietrznych napędzanych silnikiem strumieniowym (ramjet). Współpraca tych dwóch maszyn miała kluczowe znaczenie dla badań nad prędkościami naddźwiękowymi i rozwojem technologii lotniczych w okresie zimnej wojny.
Konstrukcja i adaptacje SNCASO SE.161 Languedoc
Languedoc został zaprojektowany jako pasażerski samolot transportowy, bazujący na przedwojennym Bloch MB.160. Był to wolnonośny dolnopłat z całkowicie metalową konstrukcją i klasycznym usterzeniem. Napęd zapewniały cztery 14-cylindrowe silniki gwiazdowe Gnome-Rhône 14N o mocy 1140 KM każdy, co pozwalało na osiągnięcie prędkości przelotowej około 350 km/h i maksymalnego zasięgu rzędu 2500 km.
W celu przystosowania go do roli latającego statku-matki dokonano znaczących modyfikacji kadłuba i podwozia. W jego dolnej części zamontowano specjalną gondolę do podwieszania eksperymentalnego samolotu Leduc 0.21. Mechanizm zwalniający umożliwiał kontrolowane wypuszczenie maszyny na odpowiedniej wysokości i przy odpowiedniej prędkości, co było kluczowe dla poprawnego uruchomienia napędu strumieniowego.
Leduc 0.21 – eksperymentalna maszyna z napędem ramjet
Leduc 0.21 stanowił jeden z najważniejszych kroków w badaniach nad napędem strumieniowym we Francji. Był to rozwinięty model wcześniejszego Leduc 0.10, posiadający bardziej aerodynamiczny kadłub i większy potencjał operacyjny. Konstrukcja maszyny była niezwykle futurystyczna jak na swoje czasy – składała się głównie z cylindrycznego kadłuba pełniącego funkcję wlotu powietrza do silnika strumieniowego, a także skrzydeł o stosunkowo niewielkiej rozpiętości.
Napęd stanowił silnik strumieniowy (ramjet), który mógł działać jedynie przy odpowiedniej prędkości początkowej. W związku z tym Leduc 0.21 nie mógł startować samodzielnie – wymagał wyniesienia na wysokość przez samolot macierzysty, gdzie następnie był zwalniany i rozpędzany do prędkości wymaganej do aktywacji napędu. Ramjet nie posiadał elementów ruchomych – jego działanie opierało się na dynamicznym sprężaniu powietrza przez samą geometrię wlotu przy wysokich prędkościach, a następnie wtryskiwaniu i spalaniu paliwa.
Znaczenie testów i wpływ na rozwój lotnictwa
Eksperymenty z Leduc 0.21 dostarczyły cennych danych na temat aerodynamiki i funkcjonowania napędu strumieniowego przy prędkościach naddźwiękowych. Były to jedne z pierwszych praktycznych prób wykorzystania tego rodzaju silnika w lotnictwie, co w dalszej perspektywie miało wpływ na rozwój technologii hipersonicznych.
Choć program Leduc został ostatecznie zakończony z powodu braku dalszego finansowania i rosnącego zainteresowania napędami turboodrzutowymi, doświadczenia zdobyte podczas tych prób posłużyły późniejszym konstrukcjom, w tym francuskim projektom myśliwców naddźwiękowych. Były one także cennym wkładem w globalne badania nad pojazdami zdolnymi do osiągania ekstremalnych prędkości, w tym wczesnymi koncepcjami pojazdów kosmicznych.
Leduc 0.21 w muzeum
Leduc 0.21 jest eksponowany w Musée de l’Air et de l’Espace, zlokalizowanym na lotnisku Le Bourget pod Paryżem. Jest to jedno z najstarszych i najbardziej prestiżowych muzeów lotnictwa na świecie, prezentujące unikalne konstrukcje z historii awiacji.
W tym samym muzeum można również zobaczyć inne modele z serii Leduc, takie jak Leduc 0.10 i Leduc 0.22. Leduc 0.10 był pierwszym eksperymentalnym samolotem tej linii, wykorzystywanym do testów podstawowych zasad działania silników strumieniowych. Z kolei Leduc 0.22 stanowił bardziej zaawansowaną wersję, przeznaczoną do badań nad możliwościami bojowego zastosowania napędu ramjet.
Podsumowanie
SNCASO SE.161 Languedoc i Leduc 0.21 były częścią jednego z najbardziej nowatorskich projektów francuskiego lotnictwa eksperymentalnego. Languedoc, pierwotnie pasażerski samolot, stał się kluczowym elementem testów, umożliwiając wynoszenie i zwalnianie maszyny wyposażonej w napęd strumieniowy. Choć koncepcja ramjetów w lotnictwie bojowym nie zdobyła większej popularności, testy z lat 50. XX wieku stanowiły ważny krok na drodze do przyszłych technologii lotniczych, otwierając drzwi do dalszych badań nad hipersonicznymi prędkościami i nowymi typami napędów.
-
Bristol Type 188, zwany „Latającym Ołówkiem”, był brytyjską próbą stworzenia samolotu zdolnego do długotrwałych lotów naddźwiękowych. Pomimo nowatorskiej konstrukcji i zastosowania odpornych na temperaturę materiałów, projekt zakończył się niepowodzeniem.