Tupolew Tu-22M (kod NATO: Backfire) to strategiczny i morski bombowiec uderzeniowy dalekiego zasięgu, opracowany przez biuro konstrukcyjne Tupolewa dla radzieckich sił powietrznych. Choć początkowo miał być rozwinięciem starszego Tu-22, w rzeczywistości stał się zupełnie nową konstrukcją, zdolną do przenoszenia broni jądrowej i atakowania celów zarówno lądowych, jak i morskich. Samolot pozostaje w służbie rosyjskich sił powietrznych i lotnictwa morskiego.
Historia powstania
Pod koniec lat 60. XX wieku radziecka doktryna wojenna wymagała nowoczesnego bombowca o dużym zasięgu, zdolnego do działania zarówno na froncie europejskim, jak i przeciwko amerykańskim lotniskowcom. Tupolew Tu-22, który miał być odpowiedzią na to zapotrzebowanie, okazał się konstrukcją pełną problemów – zbyt wolną, trudną w pilotażu i mało efektywną w misjach dalekiego zasięgu. Biuro Tupolewa zaprojektowało więc nową maszynę, której pierwszy lot w wersji Tu-22M-0 miał miejsce w sierpniu 1969 roku, a do służby wszedł w 1972 roku.
Pierwsze operacyjne użycie miało miejsce w Afganistanie między 1987 a 1989 rokiem. Następnie Tu-22M3 brał udział w operacjach w Czeczenii w 1995 roku.
Dane techniczne
- Załoga: 4 osoby
- Długość: 42,4 m
- Rozpiętość skrzydeł: 34,3 m (maksymalne rozłożenie)
- Wysokość: 11,05 m
- Masa własna: 53 500 kg
- Maksymalna masa startowa: 126 400 kg
- Napęd: 2 silniki turboodrzutowe Kuzniecow NK-25 o ciągu 25 000 kg każdy
- Prędkość maksymalna: 2 300 km/h
- Prędkość przelotowa: 900 km/h
- Pułap maksymalny: 14 000 m
- Zasięg bojowy: 7 000 km (możliwość tankowania w locie)
- Wznoszenie: 15 m/s
- Uzbrojenie:
- 1 podwójne działko GSh-23 kal. 23 mm w tylnej części kadłuba
- Do 24 ton bomb, rakiet przeciw okrętowych i pocisków manewrujących (m.in. Kh-22, Kh-15, FAB-250, FAB-1500)
Cechy szczególne
Jednym z kluczowych elementów konstrukcyjnych Tu-22M są zmienne skrzydła, które pozwalają na dostosowanie profilu lotu do różnych zadań – od niskiego przelotu nad celem po szybkie ucieczki na dużej wysokości. W odróżnieniu od poprzednika, Tu-22M jest znacznie bardziej manewrowy, a jego zasięg umożliwia wykonywanie misji dalekiego zasięgu bez potrzeby częstego tankowania w locie.
Opis misji i operacji współczesnych
Tu-22M3 był szeroko wykorzystywany przez Rosję w nowoczesnych konfliktach, w tym w wojnie w Syrii. W 2015 roku Rosja rozpoczęła naloty na cele w Syrii, wspierając siły rządowe Baszara al-Asada. Bombowce Tu-22M3 operowały głównie z baz na terytorium Rosji, pokonując znaczne odległości i wykorzystując możliwość tankowania w locie. Używane były do ataków na pozycje bojowników tzw. Państwa Islamskiego oraz innych grup rebelianckich, zrzucając bomby FAB-250 i FAB-1500, a także precyzyjne pociski manewrujące.
Zmodernizowane warianty
- Tu-22M0 – pierwsza wersja prototypowa, wyprodukowana w niewielkich ilościach.
- Tu-22M1 – seria pilotażowa, testowana głównie w lotnictwie morskim.
- Tu-22M2 – pierwsza masowo produkowana wersja z wydłużonymi skrzydłami i nowym podwoziem.
- Tu-22M3 – zmodernizowana wersja z silnikami NK-25 i poprawioną aerodynamiką, wprowadzona w 1983 roku.
- Tu-22M3M – najnowsza wersja modernizacyjna, której testy rozpoczęły się w 2018 roku. Wyposażona w nowoczesne systemy awioniki, zaktualizowane wyświetlacze kokpitu oraz możliwość korzystania z nowoczesnych pocisków manewrujących dalekiego zasięgu, w tym hipersonicznych.
Porównanie z innymi bombowcami
Tu-22M3 często porównywany jest do amerykańskiego bombowca B-1B Lancer. Obie maszyny mają zmienną geometrię skrzydeł i służą do strategicznych uderzeń, ale różnią się znacząco:
- Prędkość: Tu-22M3 jest szybszy (2 300 km/h vs. 1 340 km/h B-1B).
- Zasięg: B-1B ma większy zasięg operacyjny (12 000 km vs. 7 000 km Tu-22M3).
- Udźwig: B-1B przenosi więcej uzbrojenia (34 tony vs. 24 tony Tu-22M3).
- Rola: Tu-22M3 jest bardziej wyspecjalizowany w atakach morskich, podczas gdy B-1B pełni rolę bombowca strategicznego dalekiego zasięgu.
Ciekawostki techniczne
Tu-22M3, mimo swojej imponującej prędkości i siły uderzeniowej, ma pewne ograniczenia. Jednym z głównych problemów jest duże zużycie paliwa, co ogranicza jego czas operacyjny bez tankowania w locie. Dodatkowo, systemy awioniki starszych wersji wymagają modernizacji.
Podsumowanie
Tupolew Tu-22M to jeden z najbardziej charakterystycznych bombowców dalekiego zasięgu, który do dziś pozostaje ważnym elementem rosyjskich sił powietrznych. Jego unikalna konstrukcja, wysoka prędkość i możliwość atakowania celów morskich czynią go groźnym narzędziem w nowoczesnej wojnie. Czy pozostanie w służbie jeszcze przez kolejne dekady? Czas pokaże, ale póki co, Backfire nadal robi wrażenie.
Youtube
Miło nam, że przeczytałaś/eś ten artykuł do końca! Chcesz więcej takich treści?
Obserwuj nas w Google News!
Warto też zobaczyć!
-
Ryk silników, który brzmi jak nadciągająca burza. Skrzydła, które pamiętają Car-Bombę. Tupolew Tu-95 to coś więcej niż bombowiec – to symbol epoki, kiedy każde naruszenie przestrzeni powietrznej mogło oznaczać początek III wojny światowej.