Tupolew Tu-22M: Radziecki Bombowiec Strategiczny

Tupolew Tu-22M: Radziecki Bombowiec Strategiczny

Czy to wciąż groźna broń czy jedynie relikt przeszłości?

by Adam Matysiak

Tupolew Tu-22M (kod NATO: Backfire) to strategiczny i morski bombowiec uderzeniowy dalekiego zasięgu, opracowany przez biuro konstrukcyjne Tupolewa dla radzieckich sił powietrznych. Choć początkowo miał być rozwinięciem starszego Tu-22, w rzeczywistości stał się zupełnie nową konstrukcją, zdolną do przenoszenia broni jądrowej i atakowania celów zarówno lądowych, jak i morskich. Samolot pozostaje w służbie rosyjskich sił powietrznych i lotnictwa morskiego.

Historia powstania

Pod koniec lat 60. XX wieku radziecka doktryna wojenna wymagała nowoczesnego bombowca o dużym zasięgu, zdolnego do działania zarówno na froncie europejskim, jak i przeciwko amerykańskim lotniskowcom. Tupolew Tu-22, który miał być odpowiedzią na to zapotrzebowanie, okazał się konstrukcją pełną problemów – zbyt wolną, trudną w pilotażu i mało efektywną w misjach dalekiego zasięgu. Biuro Tupolewa zaprojektowało więc nową maszynę, której pierwszy lot w wersji Tu-22M-0 miał miejsce w sierpniu 1969 roku, a do służby wszedł w 1972 roku.

Pierwsze operacyjne użycie miało miejsce w Afganistanie między 1987 a 1989 rokiem. Następnie Tu-22M3 brał udział w operacjach w Czeczenii w 1995 roku.

Ognisty start Tu-22M3 – Silniki turboodrzutowe Kuzniecow NK-25 pracują na pełnej mocy, wynosząc bombowiec na kolejną misję.

Dane techniczne

  • Załoga: 4 osoby
  • Długość: 42,4 m
  • Rozpiętość skrzydeł: 34,3 m (maksymalne rozłożenie)
  • Wysokość: 11,05 m
  • Masa własna: 53 500 kg
  • Maksymalna masa startowa: 126 400 kg
  • Napęd: 2 silniki turboodrzutowe Kuzniecow NK-25 o ciągu 25 000 kg każdy
  • Prędkość maksymalna: 2 300 km/h
  • Prędkość przelotowa: 900 km/h
  • Pułap maksymalny: 14 000 m
  • Zasięg bojowy: 7 000 km (możliwość tankowania w locie)
  • Wznoszenie: 15 m/s
  • Uzbrojenie:
    • 1 podwójne działko GSh-23 kal. 23 mm w tylnej części kadłuba
    • Do 24 ton bomb, rakiet przeciw okrętowych i pocisków manewrujących (m.in. Kh-22, Kh-15, FAB-250, FAB-1500)

Manewrowość i prędkość – Tu-22M3 w pełnej okazałości, wykorzystujący zalety swojej konstrukcji do skutecznego prowadzenia działań bojowych i strategicznych.

Cechy szczególne

Jednym z kluczowych elementów konstrukcyjnych Tu-22M są zmienne skrzydła, które pozwalają na dostosowanie profilu lotu do różnych zadań – od niskiego przelotu nad celem po szybkie ucieczki na dużej wysokości. W odróżnieniu od poprzednika, Tu-22M jest znacznie bardziej manewrowy, a jego zasięg umożliwia wykonywanie misji dalekiego zasięgu bez potrzeby częstego tankowania w locie.

Opis misji i operacji współczesnych

Tu-22M3 był szeroko wykorzystywany przez Rosję w nowoczesnych konfliktach, w tym w wojnie w Syrii. W 2015 roku Rosja rozpoczęła naloty na cele w Syrii, wspierając siły rządowe Baszara al-Asada. Bombowce Tu-22M3 operowały głównie z baz na terytorium Rosji, pokonując znaczne odległości i wykorzystując możliwość tankowania w locie. Używane były do ataków na pozycje bojowników tzw. Państwa Islamskiego oraz innych grup rebelianckich, zrzucając bomby FAB-250 i FAB-1500, a także precyzyjne pociski manewrujące.

Zmodernizowane warianty

  • Tu-22M0 – pierwsza wersja prototypowa, wyprodukowana w niewielkich ilościach.
  • Tu-22M1 – seria pilotażowa, testowana głównie w lotnictwie morskim.
  • Tu-22M2 – pierwsza masowo produkowana wersja z wydłużonymi skrzydłami i nowym podwoziem.
  • Tu-22M3 – zmodernizowana wersja z silnikami NK-25 i poprawioną aerodynamiką, wprowadzona w 1983 roku.
  • Tu-22M3M – najnowsza wersja modernizacyjna, której testy rozpoczęły się w 2018 roku. Wyposażona w nowoczesne systemy awioniki, zaktualizowane wyświetlacze kokpitu oraz możliwość korzystania z nowoczesnych pocisków manewrujących dalekiego zasięgu, w tym hipersonicznych.

Pojedynek gigantów – Rosyjski Tu-22M3 i amerykański B-1B Lancer – dwa bombowce o zmiennej geometrii skrzydeł.

Porównanie z innymi bombowcami

Tu-22M3 często porównywany jest do amerykańskiego bombowca B-1B Lancer. Obie maszyny mają zmienną geometrię skrzydeł i służą do strategicznych uderzeń, ale różnią się znacząco:

  • Prędkość: Tu-22M3 jest szybszy (2 300 km/h vs. 1 340 km/h B-1B).
  • Zasięg: B-1B ma większy zasięg operacyjny (12 000 km vs. 7 000 km Tu-22M3).
  • Udźwig: B-1B przenosi więcej uzbrojenia (34 tony vs. 24 tony Tu-22M3).
  • Rola: Tu-22M3 jest bardziej wyspecjalizowany w atakach morskich, podczas gdy B-1B pełni rolę bombowca strategicznego dalekiego zasięgu.

Ciekawostki techniczne

Tu-22M3, mimo swojej imponującej prędkości i siły uderzeniowej, ma pewne ograniczenia. Jednym z głównych problemów jest duże zużycie paliwa, co ogranicza jego czas operacyjny bez tankowania w locie. Dodatkowo, systemy awioniki starszych wersji wymagają modernizacji.

Podsumowanie

Tupolew Tu-22M to jeden z najbardziej charakterystycznych bombowców dalekiego zasięgu, który do dziś pozostaje ważnym elementem rosyjskich sił powietrznych. Jego unikalna konstrukcja, wysoka prędkość i możliwość atakowania celów morskich czynią go groźnym narzędziem w nowoczesnej wojnie. Czy pozostanie w służbie jeszcze przez kolejne dekady? Czas pokaże, ale póki co, Backfire nadal robi wrażenie.

Youtube

Miło nam, że przeczytałaś/eś ten artykuł do końca! Chcesz więcej takich treści?
Obserwuj nas w Google News!

Warto też zobaczyć!

Komentarze:

guest
0 komentarzy
najstarszy
najnowszy oceniany
Inline Feedbacks
View all comments