Wyobraź sobie 300 hektarów wypełnionych panelami słonecznymi, generującymi czystą energię dla setek tysięcy domów. Brzmi futurystycznie? To rzeczywistość – i to właśnie w Zwartowie na Pomorzu!
Dlaczego właśnie Zwartowo?
Zwartowo wybrano nieprzypadkowo. Duża dostępna powierzchnia, korzystne warunki nasłonecznienia oraz bliskość infrastruktury energetycznej – w tym sieci przesyłowych i stacji transformatorowych – sprawiły, że lokalizacja idealnie nadawała się do realizacji tak ambitnego projektu.
Przyłącze energetyczne farmy liczy około 30 km i przebiega przez tereny leśne oraz chronione. Odcinki przechodzące przez obszary cenne przyrodniczo budowane są metodą wiercenia kierowanego, co minimalizuje wpływ na środowisko. Co więcej, farma znajduje się zaledwie 4 km od planowanej pierwszej polskiej elektrowni jądrowej.
Za inwestycją stoją Respect Energy i niemiecka firma Goldbeck Solar, a finansowanie zapewniają m.in. Pekao SA, PKO BP i Europejski Bank Odbudowy i Rozwoju. To strategiczny projekt – nie tylko dla Polski, ale i całej Europy Środkowo-Wschodniej.
Potęga technologii
Farma fotowoltaiczna w Zwartowie dysponuje obecnie mocą 204 MWp, a do połowy 2025 roku ma osiągnąć 290 MWp. Taka moc pozwoli zasilić aż 153 tysiące gospodarstw domowych i ograniczyć emisję CO₂ o miliony ton rocznie.
Jak działa farma fotowoltaiczna?
Proces konwersji energii słonecznej na energię elektryczną w instalacjach wielkoskalowych, takich jak farma w Zwartowie, rozpoczyna się od absorpcji fotonów przez ogniwa fotowoltaiczne zbudowane na bazie krzemu. Wygenerowany w ten sposób prąd stały (DC) przekazywany jest do falowników centralnych, które przekształcają go w prąd zmienny (AC) o parametrach zgodnych z siecią przesyłową średniego lub wysokiego napięcia.
Kluczowym rozwiązaniem technologicznym zastosowanym w Zwartowie są moduły bifacjalne, które pozwalają na dwustronną absorpcję promieniowania – zarówno bezpośredniego, jak i odbitego od powierzchni gruntu. Zwiększa to współczynnik efektywności całego systemu, zwłaszcza w warunkach wysokiego albedo podłoża. Energia trafia następnie do stacji transformatorowej, gdzie napięcie jest podwyższane do poziomu odpowiedniego dla przesyłu do krajowej sieci elektroenergetycznej.
Ciekawostki technologiczne
Liczba paneli: ponad 500 000
Powierzchnia: 300 ha (czyli 422 boiska piłkarskie)
Liczba pracowników: ponad 500 osób
Łączna długość kabli: ponad 400 km
Zdalne zarządzanie i monitoring 24/7 z centrum sterowania w Niemczech
Zwartowo na tle innych farm fotowoltaicznych
Pomimo że farma fotowoltaiczna w Zwartowie reprezentuje obecnie największą moc zainstalowaną w Polsce, nie jest ona jedynym znaczącym projektem w sektorze wielkoskalowych źródeł PV. Poniżej zestawiono inne istotne instalacje, które stanowią punkt odniesienia dla transformacji energetycznej kraju:
Przykona (woj. wielkopolskie) – farma zlokalizowana na rekultywowanym terenie dawnej kopalni węgla brunatnego. Posiada moc nominalną 200 MW i generuje rocznie ok. 220 GWh energii elektrycznej.
Brudzew (woj. wielkopolskie) – instalacja o mocy 82 MW, składająca się z 155 tysięcy modułów PV. Zlokalizowana również na terenach pogórniczych.
Witnica (woj. lubuskie) – farma o mocy 64,5 MWp, wyposażona w 164 tys. paneli fotowoltaicznych. Rocznie zasila energią ponad 22 tysiące gospodarstw domowych.
Golczewo (woj. zachodniopomorskie) – nowoczesna instalacja o mocy 80 MW, oddana do użytku w latach 2023–2024.
Na tle powyższych przykładów farma w Zwartowie wyróżnia się nie tylko największą skalą inwestycji, lecz także kompleksowym podejściem do integracji środowiskowej oraz zastosowaniem zaawansowanych rozwiązań technicznych. Może ona stanowić model referencyjny dla kolejnych przedsięwzięć z zakresu odnawialnych źródeł energii realizowanych w Europie Środkowo-Wschodniej.
Ekologiczny wpływ i neutralność klimatyczna
Farma pozwala uniknąć emisji ponad 162 tys. ton CO₂ rocznie – to jakby wyeliminować z dróg 80 tys. samochodów spalinowych. Całość powstaje z poszanowaniem natury: są tu strefy zielone, korytarze ekologiczne i technologie chroniące lokalną faunę.
Potencjał fotowoltaiki w Polsce
Na 2024 rok Polska osiągnęła ponad 17 GW mocy zainstalowanej w PV, z czego znacząca część to farmy wielkoskalowe. Fotowoltaika stanowi już około 10% miksu energetycznego i dynamicznie rośnie. Zwartowo to nie wyjątek, a zwiastun nadchodzącej transformacji.
Liderzy rynku fotowoltaicznego w Polsce
Dynamiczny rozwój branży OZE w Polsce to zasługa nie tylko technologii, ale także firm, które stoją za największymi projektami fotowoltaicznymi.
Najwięksi deweloperzy farm fotowoltaicznych:
Goldbeck Solar – niemiecka firma, która realizuje m.in. projekt w Zwartowie, specjalizująca się w farmach wielkoskalowych.
Respect Energy – polska spółka inwestująca w odnawialne źródła energii, współwłaściciel farmy w Zwartowie.
EDP Renewables Polska – realizator farmy w Przykonie, część międzynarodowego koncernu z Portugalii.
ZE PAK / Esoleo – wykonawcy farmy w Brudzewie i innych instalacji na terenach pogórniczych.
BayWa r.e. – niemiecka spółka odpowiedzialna m.in. za farmę w Witnicy.
Fakty i pytania: Co warto wiedzieć?
Kto posiada farmy fotowoltaiczne?
Właścicielami farm są zarówno duże koncerny energetyczne, fundusze inwestycyjne, jak i lokalne spółki prywatne. Wzrost zainteresowania inwestycjami obserwuje się także wśród samorządów i grup producenckich.
Najlepsza firma fotowoltaiczna w Polsce?
Trudno jednoznacznie wskazać jednego lidera – wszystko zależy od skali, zakresu usług i doświadczenia. W czołówce są jednak Goldbeck Solar, BayWa r.e. oraz EDP Renewables, które realizują projekty na poziomie europejskim.
Kopalnia Bełchatów przez dekady była fundamentem polskiej energetyki, dostarczając surowiec dla największej elektrowni węglowej w Europie. Jednak jej era dobiega końca. Jak wygląda proces wydobycia? Jakie maszyny tu pracują? I co czeka ten region po 2038 roku? Sprawdź!