W historii lotnictwa wojskowego niewiele maszyn osiągnęło legendarny status tak jak Messerschmitt BF 109. Ten niemiecki samolot myśliwski, będący trzonem Luftwaffe podczas II wojny światowej, stał się synonimem niemieckiej inżynierii i siły powietrznej. W niniejszym artykule postaramy się przybliżyć fenomen tego niezwykłego myśliwca, który pozostaje jednym z najbardziej rozpoznawalnych symboli ery wojennej.
Czym był Messerschmitt BF 109?
Messerschmitt BF 109 był myśliwcem, dolnopłatowym z pojedynczym miejscem dla pilota, wyróżniający się w pełni metalową konstrukcją i ukrytym w kadłubie podwoziem. Był używany w licznych odmianach od roku 1937 do zakończenia działań wojennych w 1945 roku i jest uznawany za jeden z najbardziej znanych samolotów w historii awiacji.
Podstawowe dane techniczne:
- Typ silnika: Zazwyczaj Daimler-Benz DB 601 lub DB 605, w zależności od wersji; 12-cylindrowy, w układzie V, chłodzony cieczą.
- Moc silnika: Moc wahała się od około 1,100 KM dla wczesnych wersji do około 1,475 KM dla późniejszych modeli z silnikiem DB 605.
- Waga: Około 2,600 kg do 2,700 kg.
- Maksymalna mass startowa: Maksymalna masa, z jaką Messerschmitt BF 109 mógł bezpiecznie wystartować, osiągała do 3,400 kilogramów.
- Długość: Około 8,95 m dla wczesnych wersji do około 9,925 m dla wersji BF 109K.
- Rozpiętość skrzydeł: Od 9,87 m do 9,92 m, w zależności od modelu.
- Maksymalna prędkość: Wahała się od około 570 km/h dla wczesnych modeli (BF 109E) do ponad 680 km/h dla późniejszych wersji (BF 109K).
- Maksymalny pułap: Wczesne wersje BF 109E mogły osiągnąć wysokość do około 10,500 metrów. Późniejsze modele, takie jak BF 109G, mogły sięgać jeszcze wyżej – do około 12,000 metrów.
- Zasięg: Około 660 km dla wersji E, do około 850 km dla wersji G z dodatkowymi zbiornikami paliwa.
- Uzbrojenie: Różne kombinacje karabinów maszynowych i działek, często dwa karabiny maszynowe 7,92 mm w górnej części kadłuba i jedno lub dwa działka 20 mm w skrzydłach.
Co oznaczał skrót BF 109?
Skrót „BF” w nazwie Messerschmitt BF 109 oznaczał „Bayerische Flugzeugwerke”, co wskazuje na firmę produkującą ten model myśliwca przed jej przemianowaniem na Messerschmitt AG. Nazwa „Messerschmitt” pochodzi od nazwiska głównego projektanta i inżyniera, Willy’ego Messerschmitta, który stał się dyrektorem i właścicielem firmy.
Kto produkował Messerschmitty?
Myśliwiec Messerschmitt BF 109 był produkowany przez niemieckie przedsiębiorstwo lotnicze Bayerische Flugzeugwerke (BFW), które później zmieniło nazwę na Messerschmitt AG po tym, jak Willy Messerschmitt stał się głównym projektantem i dyrektorem firmy. Produkcja rozpoczęła się w połowie lat 30. XX wieku i kontynuowana była przez całą II wojnę światową.
W związku z ogromnym zapotrzebowaniem na samoloty w czasie wojny, produkcja BF 109 była rozproszona między wiele różnych zakładów i fabryk, nie tylko w Niemczech, ale również w krajach okupowanych i sojuszniczych. To dywersyfikowane podejście do produkcji pozwalało na utrzymanie wysokiego tempa dostaw myśliwców na różne fronty wojenne. Messerschmitt BF 109 stał się jednym z najczęściej produkowanych samolotów myśliwskich w historii, z ponad 30 000 egzemplarzy wyprodukowanych do końca II wojny światowej.
Zastosowania podczas II wojny światowej...
Messerschmitt BF 109 był używany w szerokim zakresie misji podczas II wojny światowej, z których główne to:
Misje myśliwskie (przechwytujące): BF 109 był podstawowym niemieckim myśliwcem przechwytującym, który chronił niemiecką przestrzeń powietrzną przed wrogimi samolotami, szczególnie bombowcami.
Eskortowanie bombowców: Messerschmitty często towarzyszyły bombowcom podczas misji na terenie wrogiego terytorium, chroniąc je przed atakami alianckich myśliwców.
Ataki na cele naziemne: W roli wsparcia bliskiego, BF 109 był zdolny do atakowania celów naziemnych, takich jak konwoje, pojazdy i piechota wroga.
Misje rozpoznawcze: Niektóre wersje BF 109 były przystosowane do pełnienia roli samolotów rozpoznawczych, wyposażonych w kamery do fotografowania pozycji wroga.
Bitwy powietrzne: BF 109 brał udział w wielu słynnych bitwach powietrznych wojny, w tym w bitwie o Anglię, gdzie stanowił trzon sił Luftwaffe.
Misje obronne: BF 109 był kluczowym elementem obrony Niemiec przed coraz częstszymi nalotami alianckimi w późniejszych latach wojny.
Misje długodystansowe: Dzięki dodatkowym zbiornikom paliwa, niektóre wersje BF 109 mogły przeprowadzać dłuższe misje, zwiększając ich zasięg działania.
W trakcie wojny rozwijano również wiele specjalistycznych wersji BF 109, w tym warianty przeznaczone do działań w ekstremalnych warunkach klimatycznych, takich jak gorący klimat Afryki Północnej czy zimne warunki Frontu Wschodniego.
Co warto jeszcze wiedzieć:
Rekordzista produkcji: Messerschmitt BF 109 był jednym z najliczniej produkowanych myśliwców w historii lotnictwa, z ponad 33,000 wyprodukowanych egzemplarzy.
Długowieczność służby: Mimo iż produkcja zakończyła się w 1945 roku, niektóre kraje wykorzystywały BF 109 jeszcze w latach 50. i 60., w tym Hiszpania, która produkowała licencyjną wersję pod nazwą Hispano Aviación HA-1112.
Pilot asów: BF 109 był ulubionym samolotem wielu niemieckich asów myśliwskich, w tym najskuteczniejszego asa wszech czasów, Ericha Hartmanna, który zaliczył 352 zwycięstwa powietrzne.
Innowacyjna konstrukcja: BF 109 był jednym z pierwszych prawdziwych myśliwców z chowanym podwoziem i jednym z pierwszych seryjnie produkowanych samolotów wyposażonych w metalowe, zamiast płóciennych, pokrycie skrzydeł.
Wersje eksperymentalne: Istniały liczne warianty BF 109, w tym wersje eksperymentalne z różnymi typami silników, w tym silnikami rakietowymi i odrzutowymi.
Rola po wojnie: Po II wojnie światowej wiele BF 109 zostało przerobionych na samoloty wyścigowe i używane w wyścigach powietrznych, a ich konstrukcja miała wpływ na rozwój sportów lotniczych.
Filmowe występy: BF 109 pojawiał się w wielu filmach wojennych i dokumentach historycznych, często jako „aktor” grający samego siebie lub inne samoloty z epoki.
Kolekcjonerski rarytas: Dziś zachowane egzemplarze BF 109 są cennymi eksponatami muzealnymi i obiektami pożądania kolekcjonerów, z niektórymi latającymi modelami osiągającymi wartość milionów dolarów na aukcjach.
Technologiczne dziedzictwo: BF 109 wpłynął na projektowanie samolotów po wojnie, a jego cechy konstrukcyjne, takie jak zaawansowane silniki i aerodynamika, były studiowane i adaptowane w późniejszych modelach samolotów myśliwskich.