Saab J35 Draken to jeden z najbardziej charakterystycznych myśliwców zimnej wojny, łączący innowacyjność ze skandynawskim pragmatyzmem. Jego futurystyczna sylwetka i podwójna delta uczyniły go jednym z najbardziej zaawansowanych samolotów swoich czasów. Jak powstał i dlaczego wciąż fascynuje entuzjastów lotnictwa?
Historia projektu, geneza i rozwój
W latach 50. XX wieku Szwecja potrzebowała nowoczesnego myśliwca zdolnego do przechwytywania radzieckich bombowców na dużych wysokościach. Saab zaprojektował Drakena jako samolot naddźwiękowy o unikalnym układzie skrzydeł, który miał łączyć stabilność z wysoką zwrotnością. Prototyp oblatano w 1955 roku, a pełnoskalowa produkcja rozpoczęła się w 1959 roku.
Konstrukcja i innowacje
J35 Draken był pionierem w zastosowaniu podwójnej delty – układu, który pozwalał na doskonałe osiągi zarówno przy niskich, jak i wysokich prędkościach. Konstrukcja ta inspirowała późniejsze maszyny, takie jak Eurofighter Typhoon. Draken posiadał także wbudowany system STOL (krótkiego startu i lądowania), co pozwalało mu operować z autostrad w przypadku zniszczenia baz lotniczych.
Służba operacyjna
Draken służył głównie w szwedzkich siłach powietrznych, ale eksportowano go również do Danii, Finlandii i Austrii. Mimo że jego czas świetności minął, niektóre egzemplarze były używane w roli agresorów przez USA jeszcze w XXI wieku. Draken był podstawowym myśliwcem obrony powietrznej Skandynawii przez dekady.
Najważniejsze cechy techniczne
- Silnik: Volvo Flygmotor RM6C (licencyjna wersja Rolls-Royce Avon 300)
- Prędkość maksymalna: ~2 100 km/h (Mach 2,0)
- Zasięg: 3 250 km
- Uzbrojenie: działko 30 mm Aden, rakiety powietrze-powietrze AIM-9 Sidewinder oraz szwedzkie RB24
- Długość: 15,35 m
- Rozpiętość skrzydeł: 9,4 m
Uzbrojenie
J35 Draken był wyposażony w różnorodne systemy uzbrojenia, które czyniły go skutecznym myśliwcem przechwytującym. Standardowym uzbrojeniem była jedna lub dwie armaty lotnicze Aden kalibru 30 mm, które zapewniały skuteczność w walce na bliskim dystansie. Oprócz tego samolot mógł przenosić pociski powietrze-powietrze krótkiego i średniego zasięgu, w tym AIM-9 Sidewinder oraz szwedzkie rakiety RB24 i RB27. Dzięki swojej wszechstronności Draken mógł także przenosić niewielkie bomby oraz zasobniki z niekierowanymi rakietami powietrze-ziemia, co pozwalało mu na ograniczone misje szturmowe.
Porównanie z innymi myśliwcami
W swoich czasach J35 Draken konkurował z takimi maszynami jak F-104 Starfighter czy MiG-21. Był od nich bardziej zwrotny, ale nie dorównywał im pod względem maksymalnej prędkości. Jego innowacyjna konstrukcja zapewniała mu jednak lepsze właściwości manewrowe w walce.
Rola w kulturze popularnej
Draken pojawił się w kilku filmach i grach wideo, a jego ikoniczny wygląd sprawił, że często jest uwzględniany w kolekcjach modelarskich. Jego sylwetkę można zobaczyć w symulatorach lotniczych, takich jak „DCS World”.
Najważniejsze modernizacje
Wersja J35F otrzymała nowoczesne systemy radarowe oraz nowe rakiety, co wydłużyło jego żywotność operacyjną. Natomiast wersja J35J, będąca ostatnią modyfikacją, pozwoliła na utrzymanie samolotu w służbie aż do lat 90.
Znaczenie dla sił powietrznych
Draken odegrał kluczową rolę w zapewnianiu obrony powietrznej Skandynawii, stanowiąc groźny element odstraszający w czasach zimnej wojny. Był również ważnym elementem fińskiego i austriackiego lotnictwa wojskowego.
Wpływ na rozwój lotnictwa
J35 Draken położył fundamenty pod kolejne projekty Saaba, w tym J37 Viggen i współczesny JAS 39 Gripen. Pokazał, że Szwecja może projektować i produkować samoloty dorównujące światowym standardom.
3 ciekawe fakty o Saab J35 Draken
- Był pierwszym europejskim myśliwcem zdolnym do osiągnięcia prędkości Mach 2.
- Ze względu na swój kształt nazywany był „Smokiem” – „Draken” w języku szwedzkim oznacza właśnie smoka.
- Testowano go pod kątem możliwości lądowania na drogach publicznych, co było elementem szwedzkiej doktryny obronnej.
Ciekawostki konstrukcyjne
Draken był jednym z pierwszych myśliwców, który w kontrolowany sposób mógł wejść w tzw. „super stall”, co było przydatne w manewrach bojowych. Ta cecha początkowo była uważana za problem, ale później nauczyło się ją wykorzystywać do uzyskania przewagi nad przeciwnikiem.
Dziedzictwo i wpływ na lotnictwo
Mimo że Draken nie jest już w służbie, pozostaje ikoną lotnictwa wojskowego. Jego konstrukcja była inspiracją dla późniejszych projektów, a zachowane egzemplarze wciąż budzą podziw w muzeach i na pokazach lotniczych.
Podsumowanie Saab J35 Draken to nie tylko kawał historii skandynawskiego lotnictwa, ale też dowód na to, że innowacyjność i pragmatyzm mogą stworzyć ponadczasową maszynę. Jego wpływ na rozwój lotnictwa wojskowego jest niepodważalny, a pasjonaci wciąż z fascynacją analizują jego unikalną konstrukcję.
-
Niewidzialność dla radarów, potężne uzbrojenie i sztuczna inteligencja – F-35 to przyszłość lotnictwa bojowego. Zobacz, co go wyróżnia!